In de nieuwsbrief van PPO-NK houden we ouders, onderwijsprofessionals, zorgpartners en andere betrokkenen op de hoogte van het laatste nieuws over passend primair onderwijs in onze regio. Iedere maand delen we de belangrijkste ontwikkelingen binnen ons samenwerkingsverband. Deze maand:

• Intro van Janneke Oosterman
• Dialoogsessie: samenwerken richting inclusief onderwijs
• ‘Binnen een paar dagen hadden we een totaal ander kind’
• Start Bovenbestuurlijke Plusklas Alkmaar voor jonge leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong en/of kenmerken van (hoog)begaafdheid
• Nieuwe trainingen Wegwijs in gedrag voorjaar 2026
• De netwerkgroep van JONK zoekt versterking
• Drukbezochte workshop Sterke wil & hooggevoeligheid bij hoogbegaafde kinderen
• Vertellis?!
• JONK – themabijeenkomsten voor professionals
• Hoe inclusief is jouw kindcentrum eigenlijk?

Kijk op onze werkplaats voor eerdere nieuwsberichten

Intro

Wat is er voor nodig om de komende vier jaar goed en inclusief onderwijs te realiseren, zodat alle leerlingen in Noord-Kennemerland zich optimaal kunnen ontwikkelen op school?

Met 130 ouders, professionals uit onderwijs, opvang, jeugdhulp en gemeenten hebben we afgelopen woensdag deze vraag verkend en daarmee bouwstenen gelegd voor het nieuwe ondersteuningsplan. Een democratisch proces waarbij de professionals die elke dag met de leerlingen werken bepalen en besluiten waar we de komende vier jaar aan gaan werken. Er zijn waardevolle inhoudelijke gesprekken gevoerd over de thema’s cultuurverandering, aanbod leerlingen, samenwerking, instroom en uitstroom en financiën. Wat een betrokkenheid en inzet toonde iedereen, zelfs na de lange inleiding. Een filmpje van de SBO-scholen de Piramide en de Vlindertuin met interviews met leerlingen maakte indruk. De kinderen hadden veelal best op hun oude school willen blijven. Het kan, alleen is er aandacht voor extra ondersteuning en een passend onderwijsaanbod nodig konden de kinderen heel goed vertellen.

Na een vol programma verliep het proces in de middag anders dan verwacht. Om dan de flexibiliteit van de deelnemers te zien was hartverwarmend. Niet de onvrede overheerste bij het afscheid maar het voldane gevoel dat we een belangrijke stap hebben gezet richting het nieuwe ondersteuningsplan.

Wat een veerkracht en een passie is er in ons netwerk. De wil en overtuiging om inclusief onderwijs samen vorm te geven was sterk aanwezig. Ook in deze nieuwsbrief weer een mooi voorbeeld van hoe inclusief onderwijs geconcretiseerd kan worden, lees vooral het item over OOG en het verslag van de dialoogsessie.

De vraag wat er nodig is om inclusief onderwijs in 2035 te realiseren is niet eenvoudig te beantwoorden. We weten niet precies hoe het onderwijs er dan uit zal zien. Een ding is zeker, we hebben als partners in ons netwerk elkaar nodig. We weten elkaar steeds beter te vinden. De passie die ik ervaarde op de ondersteuningsplandag geeft vertrouwen dat we het antwoord gezamenlijk gaan vinden. Samen op weg richting inclusief onderwijs waarbij elk kind ongeacht eventuele beperkingen welkom is op school.

Een gave en uitdagende opdracht, doe en denk je mee?

Janneke Oosterman

Directeur-bestuurder PPO-NK

Dialoogsessie: samenwerken richting inclusief onderwijs
Het gespecialiseerd onderwijs - van een plek naar een dienst

Binnen inclusief onderwijs zijn alle kinderen welkom op een school dichtbij huis. We werken richting 2035 aan een inclusieve leeromgeving op iedere school, waar ieder kind gelijke kansen krijgt en zich optimaal kan ontwikkelen. Welke rol kan het gespecialiseerd onderwijs daarin vervullen? Die vraag stond centraal tijdens de dialoogsessie van 14 oktober 2025, waar bestuurders, leraren, wethouders en andere onderwijsprofessionals met elkaar in gesprek gingen.

Hoofdspreker Annette van der Poel, bestuurder van Orion, een stichting voor gespecialiseerd onderwijs in Amsterdam met scholen in het primair en voortgezet onderwijs, deelde haar visie op samenwerken richting inclusief onderwijs. Vanuit het expertisecentrum van Orion delen leerkrachten en andere experts hun kennis met zo’n 170 reguliere scholen. Ze ondersteunen bijvoorbeeld bij traumasensitief onderwijs en het omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag.

Van een voorziening naar een dienst
Annette schetste haar visie op een toekomst waarin het gespecialiseerd onderwijs niet langer een aparte wereld vormt, maar een ondersteunende partner wordt binnen de reguliere school.
‘Wat wij actief nastreven is om kinderen die in de bovenbouw bij ons instromen te begeleiden naar het reguliere voortgezet onderwijs,’ vertelde ze. ‘En heel jonge kinderen, soms al vanaf vier of vijf jaar, zouden we niet meer naar een aparte school moeten sturen. In plaats daarvan komen onze mensen naar de reguliere basisschool.’

De bestuurder ziet het gespecialiseerd onderwijs dus steeds meer als een dienst, onderdeel van een dekkend expertisenetwerk in de regio. Daarmee verschuift de focus van verwijzen naar samenwerken, een beweging die volgens Van der Poel niet eenvoudig, maar wel noodzakelijk is.

De urgentie groeit
De noodzaak tot verandering is groot. Het lerarentekort neemt toe, het aantal leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs groeit, terwijl het aantal kinderen binnen het samenwerkingsverband van Orion juist afneemt. Tegelijk stijgt het aantal kinderen met een vrijstelling van leerplicht en groeit de vraag naar jeugdhulp, vooral bij jonge kinderen. Ook is er sprake van toenemende segregatie in het basisonderwijs. Van der Poel noemde die ontwikkeling zorgelijk. ‘We zien dat jonge kinderen die eenmaal in het speciaal onderwijs terechtkomen, daar vaak niet meer uitstromen. De weg terug naar regulier onderwijs wordt dan te ingewikkeld.’

Van reflex naar vernieuwing
Veel samenwerkingsverbanden reageren op groeiende problematiek met meer van hetzelfde: meer plekken in het speciaal onderwijs, meer hulpverlening, meer regels. Orion pleit juist voor het tegenovergestelde, stoppen met wat niet werkt en koers zetten naar een nieuw model.

Daarbij onderscheidt Orion vier actielijnen:

1. De volgende stap naar inclusief onderwijs
2. Sterkere samenwerking in de wijk en de regio
3. Een vorm van onderwijs voor elk kind
4. Een doorgaande lijn tussen po en vo

Concreet betekent dit onder meer gezamenlijke trainingen en wijk overleggen, het delen van expertise, het versterken van de kwaliteit van ondersteuning en het ontwikkelen van onderwijszorgarrangementen. ‘Je kan het niet alleen,’ benadrukte Van der Poel. ‘We moeten samen een netwerk bouwen waarin expertise reist, niet de kinderen.’

Samenwerken in de wijk
Een belangrijk onderdeel van die beweging is de samenwerking in de wijk en het realiseren van hulplijnen. ‘De expertise moet naar de school. Daarom roepen wij op de deuren van jouw school open te zetten. Wees toegankelijk en help om verwijzingen naar speciaal onderwijs te voorkomen.’

Het gesprek met de overheid
Ook de rol van het ministerie van OCW kwam ter sprake. Hoe kan de overheid inclusie stimuleren zonder uitsluitend te sturen met geld of wetgeving? Volgens Van der Poel ligt een deel van het antwoord in het inspectiekader. ‘Als we echt inclusief willen worden, moet de normering anders. Een school die leerlingen met zwaardere ondersteuningsbehoeften opneemt, zou niet worden afgerekend op lagere eindresultaten, maar op de groei die leerlingen laten zien. Dat vraagt om vertrouwen en ruimte.’

Hoopvol vooruit
Ondanks de complexiteit was de sfeer tijdens de dialoogsessie hoopvol. Deelnemers spraken over concrete vervolgstappen, het versterken van de samenwerking met jeugdzorg en gemeenten en het verder ontwikkelen van regionale expertisenetwerken. Van der Poel besloot de avond met een oproep: ‘Het hoe van inclusief onderwijs is nog niet gedefinieerd. We kunnen niet zomaar de systemen uit Canada of Portugal kopiëren. We moeten het op onze eigen manier doen, stap voor stap, met elkaar, vanuit de overtuiging dat ieder kind erbij hoort.’

‘Binnen een paar dagen hadden we een totaal ander kind’

De Onderwijs Ondersteuningsgroep bereidt kinderen voor op het regulier onderwijs

Op kindcentrum De Zeppelin in Heerhugowaard draait de OOG (Onderwijs Ondersteuningsgroep), een groep van maximaal twaalf kinderen in de leeftijd van vier tot zes die nog niet meekomen in een reguliere kleuterklas en extra ondersteuning nodig hebben. Na een pilot van een jaar is de waarde ervan ruimschoots bewezen en is het bestaan van de OOG verlengd voor onbepaalde tijd.

Dat de groep zowel kinderen als ouders veel brengt, blijkt wel uit het verhaal van Tim*. Zijn moeder, Christine* vertelt: “Net als de meeste kinderen mocht onze zoon wennen in de kleuterklas op driejarige leeftijd. Na een paar uur bleek dat hij er nog niet klaar voor was. Tim heeft toen een paar maanden thuis gezeten en daar werd hij onzeker van. Hij vroeg regelmatig of hij wel lief was en of we nog van hem hielden.”

‘Daar wil ik heen!’

Op een gegeven moment kregen Tims ouders te horen dat de OOG gestart zou worden, en dat hij daar best eens op zijn plek zou kunnen zijn, vervolgt Christine. “Dat klopte. Tim mocht een ochtendje wennen en zei meteen ‘DAAR wil ik heen!’. Hij werd met open armen ontvangen en binnen een paar dagen hadden we een totaal ‘ander’ kind. ‘Nu is mijn hartje weer blij’, zei hij. Het was een zucht van verlichting - voor Tim, en voor ons hele gezin. Hij werd gezien in de klas, dat is precies wat hij nodig had. Hij was ontspannen, maakte vrienden en vond de juffen lief. Inmiddels is hij bijna zes en gaat hij na de kerstvakantie waarschijnlijk overstappen naar het regulier onderwijs.”

Christine vertelt dat Tim best een knauw heeft gekregen van de onrustige start op de basisschool. “In de OOG geven zijn juffen hem het zelfvertrouwen dat hij het wél kan. De onzekere vragen die hij ons stelde, waren in no time verdwenen. Er is ook veel extra begeleiding mogelijk vanuit de OOG - zo krijgt Tim bijvoorbeeld logopedie en ergotherapie en helpen ze hem met zijn pengreep en de verwerking van prikkels. De juffen van de OOG zijn geduldig en toegewijd en doen hun werk met veel liefde en passie. Ze zetten nét dat stapje extra. De lijntjes zijn kort en wij zijn heel blij met ze. Dankzij hen gaat het nu heel goed met Tim. Ze organiseren ook regelmatig koffiemomenten voor de ouders - zodat wij met elkaar kunnen praten over hoe we dingen aanpakken met onze kinderen.”

Van verlegen naar zelfverzekerd

Aftab, de zoon van Sharif, ging vier maanden naar de OOG. Daarna was hij er klaar voor om naar het regulier onderwijs door te stromen. “Het heeft hem heel goed gedaan”, vertelt Sharif. “De groep is klein en dat zorgt voor minder prikkels. Hij kreeg meer persoonlijke aandacht en voelde zich gezien. Toen veranderde hij vrij snel. Voorheen kon hij niet stilzitten of zich langer concentreren dan 10/20 minuten. Dat is in korte tijd enorm vooruit gegaan. Ook op sociaal vlak zijn er grote verschillen. Aftab was altijd vrij verlegen, maar nu is hij zelfverzekerd en speelt hij veel vaker met andere kinderen. Toen Mara en Esther zijn groei zagen, hebben ze contact opgenomen en aangegeven dat hij er klaar voor was om door te stromen. Nu gaat hij naar het regulier onderwijs. Het begin was erg wennen voor hem, maar het gaat nu heel goed.”

Ontstaan van de OOG

Mara Kaandorp en Ester Biesboer hebben in samenwerking met Esdégé Reigersdaal en het samenwerkingsverband OOG opgezet. “Het is ontstaan omdat Nexus (een school voor speciaal onderwijs in Heerhugowaard) ging stoppen met de kleutergroep. Remco Prast van het College van Bestuur van Blosse heeft toen overlegd met Nexus en De Zeppelin om te zorgen dat we die voorziening zelf konden creëren. Ester en ik hebben allebei onder andere bij Nexus gewerkt en daardoor hadden wij alle ervaring die nodig was om de OOG te starten. We hebben ons plan gepitcht en toen mochten we een pilot draaien”, vertelt Mara.

Het eerste jaar was meteen succesvol, vervolgt Ester. “Het zorgde voor een zachte landing voor kinderen die nog niet direct mee konden komen in het schoolsysteem van een reguliere kleuterklas. Wij begeleiden ze op alle vlakken - zowel cognitief als sociaal-emotioneel - en zodra kinderen er klaar voor zijn, stromen ze uit naar een reguliere klas. Dan is er nazorg vanuit ons, zolang dat nodig is. We houden contact met de school en de leerkracht bij wie het kind in de klas komt en helpen en adviseren waar nodig. Het komt ook soms voor dat kinderen uitstromen naar een speciale voorziening als blijkt dat dat toch de beste plek is. We hebben de OOG goed op de kaart gezet en we merken dat mensen ons steeds beter weten te vinden.”

Laagdrempelige tussenstap

De OOG is voor veel kinderen een welkome en laagdrempelige tussenstap, legt Mara uit. “Er hoeft geen ‘stempel’ speciaal onderwijs op een kind als ze in de OOG zitten, omdat we onderdeel zijn van een basisschool. We zijn ‘gewoon’ groep 1/2D, dus onze kinderen voelen zich niet ‘anders’. We hebben een prikkelarm lokaal met veel visuele ondersteuning in de vorm van pictogrammen en gebaren. Er is ook een time-out plekje waar ze tot rust kunnen komen. Voor veel kinderen, die anders de overstap naar speciaal onderwijs hadden moeten maken, is de OOG precies wat zij nodig hebben om uiteindelijk mee te komen op een reguliere basisschool. Het is prachtig om te zien hoe kinderen die eerst helemaal vastliepen, ineens blij naar school komen dankzij de OOG.”

Ook van ouders horen de leerkrachten van de OOG veel positieve reacties. “Hun kinderen krijgen wat ze nodig hebben en dat geeft ook rust in de privésituatie. We horen bijvoorbeeld dat kinderen zelfstandiger zijn, dat hun taal hard vooruit gaat en dat zij meer aansluiting vinden bij leeftijdsgenoten."

Coaching op locatie

Uit de OOG volgt nu ook een coaching traject, vertelt Ester. “We gaan professionals in de opvang, het basisonderwijs en de peuterspeelzaal helpen met ondersteuning van kinderen en/of professionals die iets extra’s nodig hebben. We willen onze expertise naar de locaties brengen, zodat we het preventief inzetten. Wij gaan langs op de scholen om jonge kind-professionals te begeleiden, tips te geven en escalatie te voorkomen door preventief de samenwerking met elkaar aan te gaan.”

Dit plan voor coaching komt onder andere voort uit de visie dat alle scholen in 2035 inclusief onderwijs moeten bieden aan ieder kind, licht Mara verder toe. “Daarom is het belangrijk om de mindset en de manier van werken aan te passen. We doen het met zijn allen. Met deze vorm van coaching ondersteunen wij collega’s en geven we ze handvatten om het daarna zelf te kunnen.”

Niet luisteren, toch doen

Manuela de Bruijne, consulent bij samenwerkingsverband PPO-NK, was de consulent bij het opzetten van de OOG. “De grootste meerwaarde van de OOG is dat kinderen in een reguliere setting naar school gaan, maar wel de vertraging en ‘ondertiteling’ krijgen die zij nodig hebben. Ze leren volgen en meegaan in de groep. Het team is niet onder de indruk van bijzonder gedrag, dat doen ze ontzettend goed. Ze zijn écht goud waard.”

*In verband met privacy redenen is er in dit artikel voor de namen van geïnterviewden en hun kinderen een pseudoniem gebruikt.

Start Bovenbestuurlijke Plusklas Alkmaar voor jonge leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong en/of kenmerken van (hoog)begaafdheid

Heuglijk nieuws! Op 7 oktober 2025 is de Bovenbestuurlijke Plusklas Alkmaar voor jonge leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong en/of kenmerken van (hoog)begaafdheid (groep 1 t/m 4) officieel van start gegaan. Blijf op de hoogte via onze werkplaats.

Nieuwe trainingen Wegwijs in gedrag voorjaar 2026

Wil je meer regie kunnen nemen in moeilijke situaties met leerlingen en ouders? Hoe kan ik ervoor zorgen dat een kind zich beter begrepen voelt? Wil je leren meervoudig perspectief te nemen? Meld je snel aan!

Drukbezochte workshop Sterke wil & hooggevoeligheid bij hoogbegaafde kinderen

Wat een mooie opkomst! Op woensdag 1 oktober 2025 kwamen veel betrokken professionals samen in het Kenniscentrum Hoogbegaafdheid voor de workshop ‘Sterke wil & hooggevoeligheid bij hoogbegaafde kinderen’. De middag stond in het teken van inspiratie, herkenning en praktische handvatten voor het werken met (hoog)begaafde kinderen.

Trainer Saskia Huizer, specialist hoogbegaafdheid, nam de deelnemers mee in herkenbare situaties: kinderen die thuis intense emoties laten zien, maar op school juist weinig opvallen; of leerlingen die in de klas vastlopen door prikkels en daardoor niet tot leren komen. Deze verschillen kunnen leiden tot misverstanden en spanningen tussen school en ouders.

Tijdens de workshop kregen de deelnemers onder andere:

• Herkenningspunten van sterke wil en hooggevoeligheid bij hoogbegaafde kinderen;
• Strategieën om gedragsverschillen tussen thuis en school te begrijpen;
• Tools voor observatie, documentatie en effectieve gespreksvoering;
• Handvatten voor constructieve samenwerking met ouders;
• Direct toepasbare tips voor de eigen praktijk.

De interactieve werkvormen zorgden voor waardevolle uitwisseling van ervaringen en inzichten. Deelnemers gaven terug dat ze met nieuwe, direct bruikbare ideeën naar huis gingen.

Wij willen alle deelnemers bedanken voor hun aanwezigheid en betrokkenheid, evenals onze spreker Saskia Huizer voor de waardevolle bijdrage aan deze workshop. Jullie enthousiasme en bereidheid om van elkaar te leren hebben deze bijeenkomst tot een geslaagde en inspirerende ervaring gemaakt.

Voor vragen of suggesties voor toekomstige workshops kun je contact opnemen met Colette van Triest, Projectleider Hoogbegaafdheid SWV Noord-Kennemerland: c.vantriest@ppo-nk.nl.

Vertellis?!

“We kunnen zo veel leren van verhalen. En het is waardevol als je 24/7 je eigen verhaal kwijt kunt.” Een lang gekoesterde wens van JONK regisseur Eva Schmidt-Cnossen gaat met het instrument ‘Vertellis?!’ in vervulling. “Het is en blijft belangrijk om de ervaringen van alle betrokkenen binnen passend onderwijs te kennen, te duiden en ervan te leren. Zodat we met kinderen/ jongeren, ouders, professionals en school kwaliteit maken. Samen. In het moment.”
Meer informatie via onze werkplaats.

Hoe inclusief is jouw kindcentrum eigenlijk?

Het Steunpunt Passend Onderwijs heeft een nieuw ontwikkelinstrument Inclusie voor kindcentra gelanceerd: een praktisch hulpmiddel om samen met je team te reflecteren op de mate van inclusie binnen je organisatie. Lees er alles over op onze werkplaats.

Wat vind je van dit maandbericht?

We horen graag wat je van ons maandbericht vind.

Laat het ons dat weten ? Dank je wel !

Colofon

Je ontvangt deze nieuwsbrieven, omdat je lid bent van de PPO-NK community. Neem voor vragen over dit maandbericht gerust contact op via info@ppo-nk.nl of 072 792 01 10.

Samenwerkingsverband PPO-NK
Hertog Aalbrechtweg 5, 1823 DL Alkmaar

Wil je deze e-mail niet meer ontvangen? Meld je af op: info@ppo-nk.nl