Gedrag veranderen doe je samen

Op een aantal basisscholen in Bergen hadden leerkrachten te maken met kinderen met gedragsproblemen. Ondanks alle interventies van de leerkrachten kwamen de kinderen nog onvoldoende tot ontplooiing. De sfeer in de klas was niet optimaal. Onze consulent Saapke Wakker ging met de scholen in gesprek.

“Om de sfeer op de scholen in Bergen te verbeteren, zijn we vanuit werkgebied Bergen een werkgroep gedrag gestart”, legt Saapke uit. “Samenwerken rondom het signaleren van gedrag is heel belangrijk. Bovendien kun je met het uitspreken van verwachtingen en heldere regels al veel oplossen. Als het ‘basisgedrag’ op orde is en iedereen rondom het kind dat gedrag naleeft, gaan kinderen met plezier naar school.”

Basisschool Het Klimduin

Ook op basisschool Het Klimduin speelde gedragsproblematiek een rol. Leerkracht Daphne Bracke vertelt: “We hadden op school last van het gedrag van onrustige kinderen. Prestaties van leerlingen die het normaal goed doen, gingen achteruit. Vooral kinderen in groep 8 hielden zich niet aan de regels en gingen hun eigen gang. We zijn blij dat we samen met het samenwerkingsverband en een orthopedagoog hebben gekeken naar wat er anders kon.”

Quickscannen op school

Orthopedagoog Dominique Pedroli bezocht de basisscholen in Bergen, waaronder Het Klimduin. Hij deed een quickscan, waarbij hij gesprekken voerde met intern begeleiders, directeuren, leerkrachten en ouders en de klassen observeerde. Hij legt uit: “In de klassen geven leerkrachten veel in duo’s les. De ervaring leert dat kinderen bij de ene leerkracht probleemgedrag laten zien en bij de andere leerkracht niet. Soms kan dat gedrag voortkomen uit een stoornis, maar het kan ook zijn dat kinderen niet weten hoe ze zich moeten gedragen omdat niet alle leerkrachten dezelfde regels hanteren. Dit ‘basisgedrag’ heeft een school zelf in de hand. Denk aan duidelijke regels tijdens de pauzes, bij binnenkomst in de klas of bij vragen van leerlingen.”

Mooi resultaat op Het Klimduin

Leerkracht Daphne vertelt: “Samen met Dominique en ons team hebben we op Het Klimduin de basisvoorwaarden voor wenselijk gedrag en onze aanpak besproken. Toen voor iedereen de gedragsregels (weer) helder waren, hebben we die in de praktijk gebracht. Het resultaat is verbluffend: binnen een paar weken doet iedereen weer wat hij moet doen en inmiddels heerst er weer rust in de klassen. Leerkrachten zijn niet bezig met achter de feiten aanlopen, maar lopen weer voorop. We hebben één lijn getrokken waar iedereen zich aan houdt.”

Kinderen betrekken

De basisregels voor gedrag werden ook aan de kinderen uitgelegd: heb je een vraag? Dan ga je niet zelf naar meester of juf toe, maar komen zij naar jou. “Ook over de pauzes hebben we met Het Klimduin afspraken gemaakt”, vertelt Dominique. “De speelruimte buiten was te groot. Hierdoor hadden de leerkrachten geen overzicht en kwamen kinderen druk de klas weer in. Nu is de ruimte begrensd en wordt er niet meer gefietst op het plein. Scheelt een stuk!” Daphne vult aan: “Bij de deuropening geven alle leerkrachten hun leerlingen een hand. Als ze binnenkomen én als ze weer naar huisgaan. Verder begint de hele school met stil lezen in de ochtend. De rust door de hele school is dan voelbaar.”

Eén lijn leidt tot betere sfeer

Daphne merkt dat de werksfeer erop vooruit is gegaan. “Leerkrachten durven elkaar meer aan te spreken, omdat iedereen weet wat de regels zijn. Ook de ouders zijn tevreden en zien het resultaat, zowel binnen de school als op het plein. Kinderen gaan fijner en rustiger naar school. Er zijn grote stappen gemaakt. Het blijft een proces, maar we waarderen enorm wat er nu goed gaat.”

“Als een school duidelijk en eenduidig is in wat de regels en afspraken zijn, zie je dat kinderen, ook die met ingewikkeld gedrag, prima kunnen functioneren”, vat consulent Saapke samen. “De quickscan van Dominique is een steun voor leerkrachten en een vinger aan de pols voor intern begeleiders en de directie. Als de basisondersteuning op orde is, dan valt het op dat scholen minder arrangementen aanvragen op ondersteuningsniveau 2 en 3. En uiteindelijk profiteren alle leerlingen ervan!”

Droom van werkgroep gedrag

In werkgebied Bergen doen de twaalf andere scholen ook een quickscan gedrag. In de werkgroep gedrag van ons samenwerkingsverband worden gemaakte afspraken vastgelegd en verder verdiept. Onze droom? Dat kinderen met gedragsproblematiek binnen drie jaar met plezier naar school (blijven) gaan. Ook streven we ernaar dat ze door iedere leerkracht tijdig worden gesignaleerd en dat het onderwijs plaatsvindt op de eigen school.