Hoe realiseer je passend onderwijs in coronatijden?

Het onderzoeksinstituut Learn (Vrije Universiteit Amsterdam) publiceert tijdens de coronacrisis diverse artikelen voor ouders en onderwijsprofessionals over thuis-onderwijs. Er worden diverse vragen en thema’s belicht zoals: Hoe kan je onderwijs op afstand vanuit beleid en leiderschap het beste vorm geven? En hoe ga je om met sociale isolatie? Over passend onderwijs in deze coronatijden schreef directeur-bestuurder Astrid Ottenheym een blog. Lees hier haar bijdrage.

Ineens zijn de scholen dicht en schakelen zij over op afstandsonderwijs en noodopvang. Wat is dan je rol als samenwerkingsverband passend onderwijs? Hoe kun je scholen, kinderen en hun ouders het beste ondersteunen? In dit blog geeft Astrid Ottenheym, directeur-bestuurder van samenwerkingsverband primair onderwijs Noord-Kennemerland tips.

Kwetsbaarheid verminderen

Een samenwerkingsverband ondersteunt en faciliteert scholen in het realiseren van extra ondersteuning voor kinderen. Zo’n 6% van de kinderen heeft dat nodig voor hun ontwikkeling.

Toen we als team de mogelijke scenario’s bekeken stond voor ons één ding vast: voor kwetsbare kinderen kan deze situatie leiden tot meer en grotere problemen; hun ontwikkeling kan in de knel komen! Ook realiseerden we ons dat het niet niks is wat er nu van leerkrachten en ouders gevraagd wordt.

Scholen en schoolbesturen hebben een grote opgave om onderwijs op afstand te realiseren. Dat is nieuw op deze schaal. Het is schakelen, het is top sport. Dan richt je je vanzelfsprekend in eerste instantie op de grote groep (94%) kinderen.

Voor ons de vraag hoe wij de groep van kwetsbare kinderen kunnen ondersteunen bij het realiseren van passend onderwijs thuis. Wij weten hoe complex de situaties van kinderen soms zijn. Zoals een gezin waar een kind passend onderwijs en zorg krijgt op een zorglocatie. Een kind dat continu begeleiding nodig heeft, want anders vliegt hij uit de bocht. Hij was net aan het leren hoe hij kon omgaan met zijn emoties en zijn trauma te verwerken.

Elke situatie is uniek: het belang van goed luisteren en begrip tonen

Dit is maar één voorbeeld maar zo zijn er nog veel meer. Elk kind en elke situatie is uniek. Er is niet één kant- en-klaar recept. Het vraagt om goed te luisteren en begrip te tonen naar ouders, kinderen en leerkrachten om samen de beste aanpak te vinden. Soms is een luisterend oor of meedenken voldoende, maar soms zijn ook concrete acties noodzakelijk en zoeken we met alle betrokkenen naar de beste oplossing. Passend onderwijs is vooral ook mensenwerk.

Niet stil zitten, maar inspelen

Als team wilden we vanuit onze maatschappelijk opdracht ervoor zorgen dat alles zo goed mogelijk kan doorgaan en dat we contact houden met de scholen. Dit zijn we gaan doen:

• Alle overleggen, ook overleggen met ouders, school en jeugd & gezin zijn we via webmeetings gaan voeren. Gelukkig werkten we voor het handelingsgericht arrangeren al met een digitaal hulpmiddel; het TOP dossier.[1] Een TOP dossier maakt het mogelijk om – via veilige verbindingen – samen te werken aan één plan voor een kind. Hiermee kan ook de toewijzing naar speciaal onderwijs en de inzet van extra steun gewoon doorgaan.
• Om stagnatie bij kinderen te voorkomen zijn we zoveel mogelijk doorgegaan met het bieden van extra ondersteuning. We hebben, samen met scholen, alle deskundigen gevraagd hun werkzaamheden met behulp van digitale instrumenten aan te bieden. Eén voorbeeld is ons project SKILL8; dit project is gericht op groep 8 met een meer praktijkgerichte leerstijl. Deze leerlingen boden we elke woensdagochtend praktijklessen in een praktijkschool zodat ook deze groep op hun talenten worden aangesproken en zelfvertrouwen ontwikkelen voor de overstap naar het voortgezet onderwijs. Ook al kunnen we deze lessen nu niet aanbieden, het is toch belangrijk om deze groep speciale aandacht te blijven geven. Daarom hebben we alle wekelijkse bijeenkomsten omgezet in webmeetings. Waar de leerkracht met de kinderen het gesprek voert over wat deze situatie voor ze betekent deze situatie en hoe ga ze ermee omgaan.
• We houden nauw contact met intern begeleiders, jeugd & gezinscoaches en leerplichtambtenaar en bellen elkaar regelmatig. Gelukkig kennen we elkaar en vormt het digitale contact geen grote barrière in het snel schakelen. We kennen alle leerlingen en hun ouders en kunnen dus snel, en met elkaar, anticiperen op wat zij nodig hebben om te zorgen voor een veilige situatie thuis waarin geleerd kan worden.
• Om goed in te kunnen blijven inspelen op vragen van scholen komen we als team elke ochtend een half uur online bij elkaar. Zo helpen we elkaar.
• We hebben een corona hulplijn Vijf dagen per week kunnen hier leerkrachten en ouders terecht met hun vragen. Zij krijgen steun, een luisterend oor of zo nodig schakelen we extra hulp in. De hulplijn is positief ontvangen en het bericht daarover was de officiële bekendmaking al vooruit gesneld.

Hulplijn: https://werkplaats.ppo-nk.nl/groups/152-corona-hulplijn/welcome

De waarde van regionale netwerksamenwerking

In een crisis als COVID-19 merk je hoe belangrijk het is dat je elkaar kent en weet te vinden. De afgelopen vijf jaar hebben we als samenwerkingsverband steeds geïnvesteerd in de kracht van menselijke waarden, een stevig netwerk en samenwerking met scholen, gemeenten, jeugdhulp- en zorgorganisaties.

Een crisis als dit vraagt ook om jezelf opnieuw uit te vinden. Het is een vorm van leren door te doen en doen om van te leren.

Ik hoop van harte dat we de binding die we nu voelen, de herwaardering van menselijke waarden en voorzieningen voor een gezonde samenleving vasthouden en dat we ervan leren. Ik wens een ieder veel gezondheid en wijsheid toe.

[1] Totaal Ontwikkel Plan voor kinderen

Deze blog is ook geplaatst op de website van LEARN!