Passend Primair onderwijs Noord-Kennemerland

Waar we voor gaan en hoe we samen werken

PPO-NK is een samenwerkingsverband waarin iedereen samen werkt aan een zo goed mogelijke (leer)omgeving voor alle kinderen in onze regio, zodat ieder kind perspectief heeft op een gezonde toekomst waarin het floreert. Het verbindende doel is inclusiever onderwijs: we streven ernaar dat kinderen in hun eigen buurt, stadsdeel of dorp (werkgebied) samen leren én samen leren leven.

Onze drie motto’s zijn leidend voor de samenwerking in onze regio: Perspectief voor ieder kind: een goede weg naar de toekomst vol hoop en vanuit een gedeeld perspectief met ouders en leerkrachten, ondersteund door alle mensen in ons samenwerkingsverband. Ik maak verschil voor ons: we dragen samen verantwoordelijkheid voor passend onderwijs, inclusie en het dekkend netwerk, het realiseren van het best mogelijke antwoord op de ontwikkelingsvragen van alle kinderen in ons samenwerkingsverband en we laten niet los totdat het kind floreert en zijn perspectief waarmaakt. Doordat wij veerkrachtig zijn kan het kind ook veerkrachtig zijn. Samen Leren Leven: thuisnabij en inclusief onderwijs voor alle leerlingen in ons samenwerkingsverband. We omarmen diversiteit en benutten op positieve wijze verschillen. Filmpje over hoe we onze motto’s voorleven: Een dag uit het leven van een consulent

Wij werken samen als ecosysteem. Dit is een systeem waarin ieders inbreng ertoe doet om in co-creatie met elkaar te doen wat kinderen nu en in hun toekomst van ons vragen. Elke deelnemer is onderdeel van het systeem en draagt vanuit de eigen unieke en belangrijke rol bij aan de ontwikkeling van onze kinderen. Alle deelnemers, van leerling tot wethouder, van ouder tot bestuurder, van school tot (zorg)partner, zijn met elkaar verbonden door de gezamenlijke ambitie: “Perspectief voor ieder kind”. Iedereen kan verschil maken voor de leefwereld van een kind. We zijn samen verantwoordelijk.

Deze afbeelding is een representatie van ons ecosysteem, gebaseerd op het ecologisch model van Bronfenbrenner.

Hierin staat het kind in het midden. Echter, de interacties met en rondom het kind staan in ons kijken, denken en doen centraal. Zij zijn erop gericht het kind en zijn situatie te versterken. In eerste instantie tussen ouders - leerkracht - school (de pedagogische alliantie), maar ook tussen scholen die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor inclusief onderwijs in een dorp of stadsdeel (werkgebied). We doen dit samen met (zorg)partners en gemeenten. Een kind kan alleen tot bloei komen in een gezonde, veerkrachtige omgeving. Een ecosysteem waarin iedereen het verschil voor ons maakt.

De acties die het samenwerkingsverband samen met partners inzet, zijn erop gericht ons ecosysteem te versterken.

• Bijvoorbeeld door ouders te ondersteunen om hun plek als gelijkwaardig gesprekspartner in de dialoog over hun kind goed in te nemen. Daarvoor hebben we een aantal jaren geleden met een netwerkgroep van ouders en professionals een Oudersteunpunt ingericht die in de leidraad Oudersteunpunten als best practice wordt genoemd (www.oudersteunpunt.nl).
• Bijvoorbeeld door te werken met TOP dossier, een digitaal ontwikkelingsperspectief plan die het mogelijk maakt om vanuit meervoudig perspectief passend onderwijs en zorg voor elk kind te realiseren. TOP dossier is ook ingebed in een SWV-platform voor veilige uitwisseling met ouders, andere betrokkenen en scholen.
• Bijvoorbeeld door de netwerkgroep Samen Leren Leven die doorlopend bijeenkomsten organiseert, waarin het begrip inclusie meer betekenis en invulling krijgt. De beweging naar inclusie vraagt samen ontwerpen en reflecteren. Zo hebben we inmiddels twee Samen Naar Schoolklassen, waar de kinderen op een reguliere basisschool staan ingeschreven en de derde is in voorbereiding. Maar inclusie gaat over meer en ook daar werken we aan, zoals huisvesting. De betekenis van inclusie laat het filmpje “Door de ogen van India” goed zien.

‘Samen Leren Leven’ is de ambitie waarmee wij invulling geven aan inclusiever onderwijs om ieder kind in ons samenwerkingsverband perspectief te kunnen geven. In de netwerkgroep Samen Leren Leven nemen allerlei partners uit onze regio deel die zich actief in willen zetten voor deze ambitie, good practices delen en signaleren waar extra inzet nodig is. En daar horen kinderen ook bij! Deze plaat is gemaakt op basis van verschillende pop-up leerlingenraden die zich gebogen hebben over “Wat is inclusief onderwijs?”.

Voorbeelden hoe PPO-NK haar ambities realiseert

- Wegwijs in gedrag van leerlingen

In 2019-2021 is PPO-NK gestart vanuit NRO-praktijkonderzoek met de training Wegwijs in gedrag voor leerkrachten en de aanvullende training voor intern begeleiders, schoolleiders, bestuurders en consulenten. Tijdens de training onderzoeken deelnemers het nemen van verschillende perspectieven van gedrag: het perspectief van jou als leerkracht, intern begeleider, directeur of bestuurder, van jou als leerling, ouder of andere personen en factoren die belangrijk zijn voor de leerling. Deelnemers krijgen inzicht in de dynamiek en interacties die van invloed zijn in de klas, thuis en in de omgeving van de leerling. Door de training krijgen deelnemers meer regie over passende interventies in het dagelijks werk, waardoor zij minder handelings-verlegen zijn en minder stress ervaren. Deze training is ingebed in een NRO-onderzoek en de Gelijke Kansen Alliantie van de gemeente Alkmaar en het ministerie van OC&W.

Een oud-deelnemer over de training: “De training ‘Wegwijs in gedrag’ maakt je bewust van het feit, dat je aannames doet en laat zien dat je altijd goed moet kijken naar het kind als individu. Je mag je oordeel of ervaring loslaten. Iedereen die rondom het kind betrokken is, kijkt met andere ogen naar de situatie. Alles heeft invloed. Geen situatie is gelijk.”

- Hoogbegaafde kinderen volgen thuisnabij onderwijs

Het doel van PPO-NK is dat alle kinderen met hoogbegaafdheid onderwijs kunnen volgen op de eigen school. Het klassenmanagement, het pedagogisch en didactisch klimaat zijn op iedere school dusdanig op orde, dat er slechts een heel beperkt aantal specifieke voorzieningen voor hoogbegaafde kinderen nodig is. Deze zijn verspreid in ons samenwerkingsverband en bedoeld om kinderen in contact te brengen met gelijkgestemden.

Ons samenwerkingsverband is verdeeld in 8 geografische werkgebieden. In elk werkgebied is minimaal één school in staat om kinderen die hoogbegaafd zijn met extra ondersteuningsvragen passend onderwijs te bieden. Ook hebben we een gespecialiseerde onderwijs en zorgvoorziening, de Trimaran voor kinderen met hoogbegaafdheid die zowel extra ondersteuning nodig hebben van onderwijs als van jeugdhulp. De Trimaran is een groep in een reguliere school, zodat kinderen ook daar mee kunnen doen wanneer ze daaraan toe zijn. De netwerkgroep Hoogbegaafdheid monitort, faciliteert en adviseert de ontwikkelingen in onze regio.

- Gemeenten en onderwijs werken steeds intensiever samen: Meer dan de Som der Delen

Passend onderwijs en jeugdhulp gaan hand in hand, zodat elke leerling het onderwijs en de zorg krijgt die nodig is. Dit vraagt dat gemeenten en samenwerkingsverband op alle niveaus in ons netwerk samen optrekken en goed afstemmen. De afgelopen jaren is het gelukt steeds meer als partners samen te werken voor de kinderen in onze regio. We weten elkaar steeds makkelijker te vinden, verbindingen te leggen en gezamenlijk onze verantwoordelijkheid te nemen. We zijn erin geslaagd onze organisatienetwerken met elkaar te verbinden tot een lerend regionaal netwerk met een heldere overleg en besluitstructuur, zodat we leren van elkaars activiteiten en resultaten. We vormen samen een lerend netwerk vanuit een gezamenlijke pedagogische visie. Om deze reden is de regio Alkmaar inspiratieregio van de landelijke Aanpak Met Andere Ogen, waarbij de wethouder van Alkmaar en de directeur-bestuurder van PPO-NK bestuurlijke ambassadeurs zijn. Een voorbeeld van het leren door het opnieuw ontwerpen van onderwijs en zorg is ‘Buiten Gewoon Leren’ waar kinderen leren op een zorgboerderij, zodat de navelstreng met het gewone leven behouden blijft en kinderen gemakkelijker weer kunnen meedoen met het leren op een gewone school.

Om deze samenwerking verder te bekrachtigen wordt momenteel gewerkt aan een ‘samenwerkings- overeenkomst’, waarin gezamenlijke doelen, de manier waarop we samenwerken en welke middelen hiervoor beschikbaar zijn, worden vastgelegd. Een samenwerkingsovereenkomst die onderwijs-, gemeente- en zorgprofessionals helpt, het onderwijs-zorgaanbod af te stemmen op elk kind, samen de regie te nemen en het samenspel op te zoeken. Een samenwerkingsovereenkomst waarin het belang van een goed zorgaanbod in de natuurlijke omgeving van het kind benadrukt wordt, zodat kinderen ook op de eigen school de ondersteuning krijgen die nodig is. Zo werken we ook samen met de gemeente aan inclusie.

- Doorgaande schoolloopbaan

In nauwe samenwerking met de collega’s van samenwerkingsverband VO Noord-Kennemerland, zorgen we dat alle leerlingen kans hebben op een doorgaande schoolloopbaan. Dit doen we onder andere door jaarlijks samen een centrale warme overdracht te organiseren. De primaire opdracht is om de overgangsperiode tussen de leeftijd 10 en 14 jaar voor alle kinderen zo soepel mogelijk te laten verlopen, zeker voor kwetsbare kinderen.

Onze opdracht beperkt zich zeker niet tot de procedurele kant van deze overgang. De focus ligt op het creëren van een inhoudelijk en procedureel ‘zwaluwstaartje’ tussen het primair en voortgezet onderwijs. We krijgen, door van elkaar te leren en door samen te ontwikkelen, inzicht in elkaars praktijken en mogelijkheden om twee werelden te verbinden. Gevolg is dat professionals in het primair en voortgezet onderwijs, zeker voor een deel, verantwoordelijkheid en eigenaarschap voelen op het werkterrein ‘van de ander’. De interacties tussen deze twee werelden maken we zo sterker.

- In dialoog over de grenzen van ons samenwerkingsverband heen

Zoals gezegd, we nodigen onderwijs- en zorgprofessionals, bestuurders en beleidsmakers graag uit in onze regio om met ons mee te kijken en om elkaars denken verder te helpen. Regelmatig organiseren wij ontmoetingen waarin wij ‘over de grenzen van ons samenwerkingsverband’ de dialoog aangaan. Zo hebben wij dit schooljaar Martijn Sanders (directeur onderwijsondersteuning en kansengelijkheid bij OC&W) met collega’s en Hans Spigt (bestuurder van Jeugdzorg Nederland) met collega’s mogen ontvangen. Inspirerende ontmoetingen die tot nieuwe initiatieven en samenwerkingen hebben geleid.

We horen graag als anderen ook nieuwsgierig zijn geworden naar onze manier van werken.

Met hartelijke groet,

Astrid Ottenheym, directeur bestuurder