7. Instroom Nieuwkomers

Voor taalvoorzieningen en gemeenten blijkt het lastig om te anticiperen op de in- en uitstroom van nieuwkomers. De afgelopen jaren zien we sterke fluctuaties van het aantal nieuwkomers en na- reizigers in onze regio. Kinderen van de na-reizigers verblijven veelal niet in een AZC, maar gaan gelijk bij hun ouder in een aangewezen woning wonen. De netwerkgroep nieuwkomers komt samen met de ambulant begeleider nieuwkomers om dit proces te begeleiden.

• Ambulante begeleiding Nieuwkomers
• Portret Nieuwkomers
• Netwerkgroep Nieuwkomers

Ambulante begeleiding Nieuwkomers

De ambulante begeleider Nieuwkomers zorgt voor de ondersteuning van nieuwkomersleerlingen op de scholen binnen het samenwerkingsverband. Samen met IB-ers en leerkrachten is er overleg over de juiste aanpak en ondersteuning aan deze kinderen. Met jeugd en gezinscoaches, leerplichtambtenaren, gemeenten en hulpverleners is er contact over de ondersteuning thuis en de signalen die er zijn vanuit de scholen. De centrale vraag is steeds: Wat kunnen we doen om dit kind en/of dit gezin te helpen.

In onderstaande grafiek worden de werkzaamheden van de AB-er Nieuwkomers weergegeven. In 2023 is de AB-er 225 keer ingezet voor een leerling. Het merendeel van de ingezette uren is besteed aan gesprekken en toetsing (33 %). Daarnaast is de AB-er regelmatig betrokken bij het MDO van de leerling (30%) of wordt zij vaak ingezet bij observaties (15 %) en nazorg (22%).

Portret Nieuwkomers - Een jongen uit Australië.

De leerkracht van de taalschool vertelt dat hij al goed Nederlands spreekt. Hij kan misschien meer dan dat hij laat zien.

Bij de nazorg vertelt de jongen dat hij het leuk vindt op school. Hij heeft al veel vrienden gemaakt. Hij speelt nog niet bij hen thuis, dat is nog te vroeg. Hij vindt het best spannend allemaal. Bij het buitenspelen speelt hij met zijn vrienden in het “klim en klautergedeelte”. Ze doen dan een parcours. Hij wil graag op basketbal. Hij kan nog niet zwemmen. Hij kijkt thuis Engelstalige t.v. Als er een vriend bij hem thuis is dan kijkt hij ook Nederlandse t.v. Hij vertelt dat alle vakken goed gaan. Hij wil wel meer leren over stenen. Hij wil later met auto’s gaan werken. Hij wil auto’s ontwerpen en maken. Hij vindt het fijn dat hier in Nederland geen giftige en bijtende dieren zijn. Daar hoeft hij dus niet voor uit te kijken als hij buiten speelt. Zijn zus woont nog in Australië. Zij komt misschien ook naar Nederland.

Juf zegt dat hij steeds opener wordt en aansluiting heeft in de groep. Hij is slim en met sommige vakken loopt hij voor. Wel moet ze alert zijn dat hij de woorden nog niet allemaal begrijpt. Juiste feedback geven op zijn taalgebruik en indien nodig instructie geven op woordstructuur of zinsstructuur. Veel voor hem visualiseren en een stukje pre-teaching bij bv. begrijpend lezen. “Karakter” is een taalmethode bij hen op school. Hij vindt dat erg leuk. Juf heeft geen zorg en vindt het fijn dat hij bij haar in de groep zit. We praten nog over meertaligheid en intercultureel onderwijzen.

Netwerkgroep Nieuwkomers

In de Netwerkgroep nieuwkomers zijn afgevaardigden van de schoolbesturen, van gemeenten, consulenten/ambulante begeleiding vanuit het samenwerkingsverband, INOVA en MET vertegenwoordigd. Het regisseur-schap van de Netwerkgroep is gefaciliteerd vanuit het SWV PPO Noord-Kennemerland.

De Netwerkgroep adviseert de samenwerkende schoolbesturen en gemeenten over het nieuwkomeronderwijs in de regio. Dit doet de Netwerkgroep aan de hand van overleg met de betrokkenen in de regio. De Netwerkgroep heeft een monitorfunctie op het uitgezet beleid en optimalisering ervan. Daarnaast heeft de Netwerkgroep een rol in het scherper krijgen van de professionaliseringsvragen op de werkvloer en hoe (gezamenlijk) hierin gefaciliteerd kan worden.

- verslag 1-2^e trimesterrapportage

De afgelopen periode heeft veel van scholen en gemeenten gevraagd. De instroom van nieuwkomers was enorm en dat bracht veel vraagstukken met zich mee. Daarnaast werd er een verzwaring van de ondersteuningsbehoeften bij nieuwkomers opgemerkt. Hierdoor ontstond er een groep nieuwkomerskinderen die niet direct een passend ontwikkelaanbod ontvingen. Ook de jeugdhulp leek vaak niet toereikend of passend. Er is (een delegatie) van de Netwerkgroep met dit vraagstuk aan de slag gegaan en zijn samen op expeditie gegaan in het creëren van een passend ontwikkelaanbod voor deze groep. De expeditie is op volle gang.

De taalvoorzieningen hebben met veel creativiteit en wilskracht de meeste nieuwkomersleerlingen kunnen opvangen en onderwijs bieden. In het voorjaar is in de Netwerkgroep veel gesproken over de uitstroom van de nieuwkomers naar de reguliere basisscholen en wat het van de scholen in de regio zal vragen.

De Netwerkgroep is twee keer bij elkaar geweest in originele samenstelling. Daarnaast zijn er op verschillende thema’s in diverse samenstellingen overleg geweest. Er is onder andere gesproken over;

• Regionale samenwerkingsovereenkomst nieuwkomers Alkmaar en omstreken
• Komst van nieuwe opvanglocaties en AZC’s, wat betekent dit voor het regionale onderwijs en de samenwerking met gemeenten.
• Betrokkenheid en samenwerking van Inova en MET bij onderwijs
• Uitstroom van nieuwkomers naar voortgezet onderwijs, dan wel ISK
• De rol van de ambulant begeleider in verhouding tot de maatschappelijke ontwikkelingen
• Professionalisering van de onderwijsprofessionals in de regio, scholingsaanbod vanuit de taalvoorzieningen.

- Verslag 3e trimester rapportage

• Expeditie nieuwkomers: De afgelopen periode heeft veel van scholen en gemeenten gevraagd. De instroom van nieuwkomers was enorm en dat bracht veel vraagstukken met zich mee. Daarnaast werd er een verzwaring van de ondersteuningsbehoeften bij nieuwkomers opgemerkt. Hierdoor ontstond er een groep nieuwkomerskinderen die niet direct een passend ontwikkelaanbod ontvingen. Ook de jeugdhulp leek vaak niet toereikend of passend. Er is (een delegatie) van de Netwerkgroep met dit vraagstuk aan de slag gegaan en zijn samen op expeditie gegaan in het creëren van een passend ontwikkelaanbod voor deze groep. De expeditie is op volle gang.
• Toename ondersteuningsvragen in de expertisecentra: Het valt in het najaar van 2023 op dat er een toename zichtbaar is in nieuwkomers in de expertisecentra die extra ondersteuning nodig hebben, naast de ondersteuning van hun vaste leerkracht. Via de reguliere werkwijze worden met de expertisecentra, ouders, JG en de consulent vanuit SWV gekeken hoe deze ondersteuning het beste vorm kan worden gegeven. Namens de Netwerkgroep nieuwkomers is er een notitie opgesteld voor de Deelnemersraad om aandacht te vragen voor de werkgebied budgetten waar deze ondersteuningsvragen uit bekostigd worden (zie bijlage).
• Uitstroom nieuwkomers basisscholen: De taalvoorzieningen hebben met veel creativiteit en wilskracht de meeste nieuwkomersleerlingen kunnen opvangen en onderwijs bieden. In het najaar 2023 is in de Netwerkgroep veel gesproken over het leesniveau en actieve taalgebruik van de met name Oekraïense nieuwkomers. Een groot aantal Oekraïense nieuwkomers is ingestroomd in de reguliere basisscholen. De basisscholen geven aan moeite te hebben in te schatten wat het passende onderwijsaanbod is en vragen hier hulp bij.

De Netwerkgroep is twee keer bij elkaar geweest in originele samenstelling. Daarnaast zijn er op verschillende thema’s in diverse samenstellingen overleg geweest. Er is onder andere gesproken over;

• Regionale samenwerkingsovereenkomst nieuwkomers Alkmaar en omstreken; de overeenkomst is door (bijna) alle besturen en gemeenten getekend. Het is fijn dat de regionale afspraken worden ondersteund.
• Komst van nieuwe opvanglocaties en AZC’s, wat betekent dit voor het regionale onderwijs en de samenwerking met gemeenten.
• Betrokkenheid en samenwerking van Inova en MET bij onderwijs
• Uitstroom van nieuwkomers naar voortgezet onderwijs, dan wel ISK; hier is een zorg voor zomer 2024. Hier gaat de werkgroep in januari 2024 over in gesprek met de Netwerkgroep 10- 14.
• De rol van de ambulant begeleider in verhouding tot de maatschappelijke ontwikkelingen. Met de expertisecentra de Regenboog en de Waaier is gekeken naar de informatie- infrastructuur in onze regio. Hierover zijn duidelijke afspraken gemaakt die staan beschreven in onderstaande notitie.
• Professionalisering van de onderwijsprofessionals in de regio, scholingsaanbod vanuit de taalvoorzieningen.