1.2 Aantal leerlingen op het Speciaal (Basis) Onderwijs

Als – ondanks alle inspanningen – regulier onderwijs niet lukt, gaan we met ouders en school op zoek naar een andere onderwijsplek. In onze regio zijn verschillende voorzieningen, zoals scholen voor speciaal (basis) onderwijs.

Landelijk zien we dat het leerlingenaantal in het speciaal (basis) onderwijs stijgt. Dit komt overeen met de trend binnen PPO-NK. Er is een stijging van jongere leerlingen in het S(B)O en als kinderen op jongere leeftijd verwezen worden, maken ze in het algemeen langer gebruik van S(B)O. Er volgt onderzoek op landelijk en regionaal niveau om deze ontwikkeling te kunnen duiden.

Na een constante daling vanaf het schooljaar 2011-2012, is het leerlingenaantal in het SBO de afgelopen drie jaar gestegen. In onderstaande grafiek zien we het aantal leerlingen van de afgelopen jaren en de prognose.

Volgens de prognoses van DUO zal deze stijging tot schooljaar 2021-2022 verder doorzetten, waarna het aantal leerlingen in het SBO weer zal dalen.

Aantal leerlingen Speciaal Onderwijs (SO)

Net als in het SBO is ook het leerlingenaantal in het speciaal onderwijs (SO) de afgelopen drie jaren gestegen in onze regio.

In onderstaande grafiek ziet u het aantal leerlingen van de afgelopen jaren in het speciaal onderwijs.

Een leerling in het SO is toegelaten met een toelaatbaarheidsverklaring met een categorie laag, midden of hoog. We zien in onderstaande grafiek dat het aantal leerlingen met een tlv categorieën laag stijgt en dat het aantal leerlingen met een tlv categorie midden en hoog lijkt te stabiliseren. Dit is een landelijke trend.

Daarnaast zien we in onderstaande grafiek dat het aantal leerlingen t/m 7 jaar met een toelaatbaarheidsverklaring nog steeds toeneemt en dat het aantal leerlingen vanaf 8 jaar met een tlv lijkt terug te lopen.

Deelnamepercentages SBO en SO

Uit bovenstaande informatie lijkt sprake van een stijging in leerlingaantallen in het SBO en SO. In onderstaande grafieken is de trend van het deelnamepercentage in het SBO en SO van afgelopen schooljaar te zien, voor zowel landelijk als PPO-NK.

Cijfers in de grafieken zijn afkomstig van de oktober tellingen van DUO

Kwalitatieve analyse

Verklaringen voor een toename in leerlingaantallen in het S(B)O kunnen volgens consulenten en de netwerkgroep werkgebieden gezocht worden in de volgende ontwikkelingen:

• In de aanloop naar passend onderwijs dachten de scholen dat ze geen leerlingen meer mochten verwijzen. Daardoor daalde het aantal verwijzingen naar het SBO en SO bij de opstart van passend onderwijs. Na 2016 werden er weer meer kinderen verwezen. Dit is te zien aan de stijging na 2016. Tevens heerste de opvatting onder de ouders dat zij met de ingang van passend onderwijs vonden dat hun kind regulier onderwijs aan zou moeten kunnen.
• Scholen signaleren eerder, vragen eerder om hulp en wachten niet te lang met het bespreken van leerlingen. Er is een stijging van jongere leerlingen in het S(B)O en als kinderen op jongere leeftijd verwezen worden, maken ze in het algemeen langer gebruik van S(B)O. Het aantal jaren verblijfsduur op het SBO en SO neemt heel licht toe. Het aantal terug verwijzingen is lager.
• S(B)O scholen hebben een verbrede toelating, waardoor aan veel leerlingen maatwerk geleverd kan worden.
• We zien dat de vragen die scholen hebben voor 50% gaan over gedrag. De stijging ligt bij SO lager en reden van verwijzing is voor het merendeel vanwege gedrag.
• Ervaren werkdruk door leerkrachten kan mogelijk ook invloed hebben op de stijging.
• Daarnaast zien wij dat een deel van de verwijzing naar onderwijszorggroepen voortkomt uit rechtstreekse instroom uit dagbesteding en voorschoolse voorzieningen. De doelgroep waar het SO mee werkt is verschoven.
• Soms is een verwijzing naar het SBO een compromis tussen ouders en school om verwijzing te accepteren. Na een jaar is dan zichtbaar dat ze toch naar SO gaan.

Ook het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek is betrokken om o.a. te onderzoeken wat de reden is voor de toename in de verwijzing van regulier naar speciaal onderwijs. Meer informatie hierover kunt u hier vinden.

Ga hier terug naar de hoofdpagina over leerlingaantallen

Ga hier naar het aantal leerlingen in het regulier basisonderwijs