4. Nieuwkomers

Voor taalvoorzieningen en gemeenten blijkt het lastig om te anticiperen op de in- en uitstroom van nieuwkomers. Het afgelopen jaren zien we sterke fluctuaties van het aantal nieuwkomers en na- reizigers in onze regio. Kinderen van de na-reizigers verblijven veelal niet in een AZC, maar gaan gelijk bij hun ouder in een aangewezen woning wonen. De netwerkgroep nieuwkomers komt samen met de ambulant begeleider nieuwkomers om dit proces te begeleiden.

Ambulant begeleider nieuwkomers.

De ambulante begeleider Nieuwkomers zorgt voor de ondersteuning van nieuwkomersleerlingen op de scholen binnen het samenwerkingsverband. Samen met IB-ers en leerkrachten is er overleg over de juiste aanpak en ondersteuning aan deze kinderen. Met jeugd en gezinscoaches, leerplichtambtenaren, gemeenten en hulpverleners is er contact over de ondersteuning thuis en de signalen die er zijn vanuit de scholen. De centrale vraag is steeds: Wat kunnen we doen om dit kind en/of dit gezin te helpen.

Schooljaar 2020-2021; Coronajaar.

• ‘Scholen open, scholen dicht, thuisonderwijs organiseren, werk ronddelen enz’. Voor veel nieuwkomerskinderen was er tijdens de Lock down perioden noodopvang geregeld en werden er hier en daar laptops aangereikt. Buren en bekenden werden opgetrommeld om de kinderen thuis te helpen met het onderwijs. Niet alle kinderen waren te bereiken en dat was een grote zorg.
• Als ambulant begeleider nieuwkomers was het schakelen; eerst veel naar de scholen toe en dan ineens vanuit huis. Zoveel mogelijk de scholen online of telefonisch benaderen en afstemmen wat nodig is. Een paar kinderen die in de Lock down periode geen school hadden in de regio kregen les van de ambulant begeleider online of thuis. Met elkaar hebben we ervoor gezorgd dat de kinderen zo goed mogelijk onderwijs kregen in een veranderde wereld. Wat een inzet en improvisatievermogen van iedereen. En wat een ontdekking dat er online veel mogelijk is.
• Gelukkig kunnen alle kinderen weer naar school en wordt er weer van en met elkaar geleerd. Nu zijn de scholen volop bezig om een programma te maken voor de besteding van de NPO gelden. Vanuit de netwerk nieuwkomers is er een document gemaakt met ideeën voor inzet van de extra coronagelden om de ontwikkeling van nieuwkomers te ondersteunen; link

• De ambulant begeleider en het netwerk nieuwkomers hebben gemerkt dat er minder nieuwkomers naar Nederland kwamen in de coronatijd en daardoor stroomden er minder nieuwkomerskinderen door naar de basisscholen. Na de zomervakantie gaan we goed in de gaten houden hoe het gaat met de instroom van bv. de Afghaanse vluchtelingen. In het netwerk nieuwkomers gaan we daar uiteraard over praten met elkaar.

IB-netwerken:

• De afgelopen maanden is de ambulant begeleider bij IB-netwerkgroepen van de werkgebieden aangeschoven voor nieuws over nieuwkomersonderwijs en hebben de IB-ers meegedacht over knelpunten. We spraken over de extra financiering die nu mogelijk is voor nieuwkomerskinderen, het belang van goed contact met de ouders van nieuwkomerskinderen, de hulpverlening rond nieuwkomersgezinnen, motivatie van nieuwkomerskinderen in de bovenbouw, het goed monitoren van de nieuwkomerskinderen enz. Er kwamen mooie gesprekken uit voort. De aandachtspunten vanuit de scholen worden besproken in het netwerk nieuwkomers.

Overstap PO-VO

• Samen met het VO is er overleg geweest over de aanvullende toetsing voor nieuwkomerskinderen die korter dan 1 jaar in Nederland zijn. Deze groep leerlingen heeft een non-verbale test nodig om meer inzicht te krijgen in hun kunnen.
• De overstap van het PO naar het VO is voor veel mensen, laat staan nieuwkomers, een complexe zaak. Het is prettig voor de betrokkenen om daar al vroeg enige uitleg over te ontvangen. Laatst heeft de ambulant begeleider samen met een leerkracht van groep 7 een mooi gesprek gevoerd met een moeder en haar zoon over het schoolsysteem in het VO in Nederland. De map “naar de middelbare school” plus poster van Pharos zijn helpend daarbij; link.

Overstap voorschoolse naar PO.

• Soms is er twijfel of een nieuwkomerskind de overstap kan gaan maken van een peuteropvang naar een basisschool. Het is dan fijn om al aan het eind van de peuterperiode met elkaar te overleggen wat de beste plek is voor het kind en wat er nodig is voor het kind om de overstap te kunnen maken. Zo is er een arrangement afgegeven voor een peuter met ondersteuningsbehoeften voor de eerste periode op de basisschool. De ambulant begeleider is een paar keer langs geweest voor observatie, meedenken en tips. Het arrangement is na een paar weken afgebouwd en de leerling blijft volgend jaar zonder extra ondersteuning op de basisschool.
• De ambulant begeleider nieuwkomers is nu drie jaar betrokken bij een kind met ernstige traumatische ervaringen. Er zijn in verschillende leerjaren observaties gedaan in de voorschoolse en extra ondersteuning ingezet. En dan is het zo mooi om te lezen hoe het kind startte op de basisschool en hoe ze gegroeid is met ondersteuning van een creatief therapeute, de logopedie en enorme inzet van de betrokken leerkrachten en IB. Het kind zit prima op haar plek in de groep, heeft veel vrienden en vriendinnen, is vrolijk en praat steeds beter Nederlands. Ze leert in kleine stapjes en voor een paar vakgebieden gaat ze in groep 5 werken met een eigen leerlijn.
• Enkel basisscholen in de regio zijn benaderd door een ouder in het buitenland die met zijn gezin in Alkmaar wil komen wonen en op zoek was naar een goed school. Omdat een van de kinderen speciale ondersteuning nodig heeft is overleg geweest met een consulent, de ambulant begeleider nieuwkomers, Heliomare en De Ruimte voor mogelijke opties. Deze opties zijn gemotiveerd doorgegeven aan de ouder die hier een eigen keuze in zal maken.

Landelijk netwerk ambulant begeleider nieuwkomers

• Vanuit LOWAN is er een landelijk netwerk gestart van ambulant begeleider nieuwkomers. Erg leuk om ook ambulant begeleiders nieuwkomers te ontmoeten uit andere delen van het land.

Netwerkgroep Nieuwkomers

In de netwerkgroep nieuwkomers zijn afgevaardigden van de schoolbesturen, van gemeenten, consulenten/ambulante begeleiding vanuit het samenwerkingsverband en Vluchtelingenwerk vertegenwoordigd. Het voorzitterschap van de netwerkgroep is gefaciliteerd vanuit het SWV PPO Noord-Kennemerland. De netwerkgroep adviseert de samenwerkende schoolbesturen en gemeenten over het nieuwkomeronderwijs in de regio. Dit doet de netwerkgroep aan de hand van overleg met de betrokkenen in de regio. De netwerkgroep heeft een monitorfunctie op het uitgezet beleid en optimalisering ervan. Daarnaast heeft de netwerkgroep een rol in het scherper krijgen van de professionaliseringsvragen op de werkvloer en hoe (gezamenlijk) hierin gefaciliteerd kan worden.

De netwerkgroep nieuwkomers is in het schooljaar 2020-2021 4 keer (digitaal) bij elkaar geweest.

De volgende punten zijn besproken:

1e trimester

• Nazorgtraject nieuwkomersleerling bij uitstroom taalklas

• PO- VO overstap voor nieuwkomers

• In gesprek met Ministerie over nieuwkomers

• De netwerkgroep spreekt haar zorgen uit over het leerlingvervoer en dat door de verordening die wordt gehandhaafd veel (nieuwkomers)leerlingen tussen wal en schip vallen wat betreft passend onderwijs in de regio.

2e trimester

• De leden hebben de doelstellingen van de netwerkgroep t/m 2022 vastgesteld en besproken hoe er vorm wordt gegeven aan het behalen van de doelstellingen.
• Daarnaast hebben de leden met elkaar uitgewisseld hoe de huidige corona- maatregelen vorm krijgen in hun organisaties en tegen welke uitdagingen men aanloopt.
• Hierbij is besproken welke initiatieven er kunnen worden uitgerold wanneer de extra financiële middelen vanuit de overheid beschikbaar zijn.
• Ook is gesproken over de verwachte toe-/afstroom van nieuwkomers in onze regio en wat dit kan betekenen voor de regio qua aanbod (onderwijs en jeugdhulp).

Tot slot is het belang van twee centrale taalvoorzieningen in de regio besproken. Over dit onderwerp zal de netwerkgroep zich de komende tijd verder buigen.

3e trimester

• De laatste ontwikkelingen rondom nieuwkomers zijn uitgewisseld. Het is opvallend rustig rondom instroom van nieuwkomers in onze regio. Ook is er geringe doorstroom vanuit de taalvoorzieningen naar de reguliere basisscholen. Het is onvoorspelbaar hoe de doorstroom na de zomervakantie zal verlopen. De netwerkgroep blijft dit monitoren.
• Er is gesproken over de aangepaste financieringsmogelijkheden vanuit LOWAN. Belangrijk is dat de schoolorganisaties op tijd hun bekostigingsaanvragen versturen, voordat de deadline is verstreken.
• Er is een overzicht van mogelijkheden besteding NPO gelden voor nieuwkomersonderwijs gepresenteerd door twee leden aan de netwerkgroep.
• Vanuit gemeente Heerhugowaard is er een update gegeven van de ontwikkelingen rondom de Wet op Inburgering en waar het primair onderwijs eventueel rekening mee moet houden. De netwerkgroep heeft nogmaals benadrukt dat zij graag ook ingezet worden als klankbordgroep.
• De verdere uitwerking van beleid rondom van de twee centrale taalvoorzieningen in de regio is besproken. Dit zal in het nieuwe schooljaar verder worden uitgewerkt.
• Tot slot, voor komend schooljaar staat ook de evaluatie ambulant begeleider nieuwkomers op de agenda. Hier zal de netwerkgroep mee aan de slag gaan.