De plezierige klas

Samen preventief inzetten op veerkracht en sociale vaardigheden

Gemeente, GGD Hollands Noorden, samenwerkingsverband, trainers en schoolbesturen trekken samen op in het optuigen en uitrollen van ‘De plezierige klas’. Een klassikale competentietraining waarin kinderen, leerkrachten en intern begeleiders samen op school dezelfde taal spreken als het gaat om gedrag, weerbaarheid en sociale vaardigheden. Denk aan: complimenten geven, pestgedrag omdraaien, vriendschappen sluiten, grenzen aangeven, eigen keuzes maken en zélf verantwoordelijkheid nemen.

De training bestaat al langer en vond tot nu toe vooral ‘curatief’ (herstellend) plaats. De grootschalige inzet van de preventieve training in de klas is een prachtig voorbeeld van hoe verschillende organisaties samen een duurzaam initiatief aanbieden in de regio Alkmaar, waar uiteindelijk scholen, ouders én kinderen bij gebaat zijn.

De plezierige klas is een investering in het welbevinden en inclusie, in veerkracht en in sociale competenties waar kinderen (en ook ouders en leerkrachten) de rest van hun leven baat bij hebben. In werkgebied Alkmaar-Noord is de pilot van de Plezierige klas gestart. “Fantastisch om te zien dat steeds meer scholen kiezen voor een preventieve training waarin kinderen mogen zijn wie ze zijn”, stellen PPO-NK-consulenten Gerard Steenhof en Mariëlle Foppen. Meer werkgebieden volgen in 2022.

Samen sta je sterk

De gemeente heeft samen met GGD Hollands Noorden het initiatief genomen en is trots. Mascha Geleijnse, coördinator van Centrum voor Jeugd en Gezin vertelt: “In ons netwerk proberen we zoveel mogelijk ouders, kinderen en jongeren te bereiken als zij opvoed- en opgroeivragen hebben. In het geval van de Plezierige-klas-training deden we dat tot voor kort op een wijkgerichte manier, waarbij we enkele kinderen uit verschillende klassen in een aparte groep plaatsten en begeleiding gaven.

Daarbij stuitten we op twee uitdagingen: sommige ouders die in de ene wijk wonen, vonden een andere wijk te ver. En de trainingen vonden niet plaats ín de klas, maar op een andere plek. Van veel leerkrachten en intern begeleiders kregen we terug dat de kinderen op school vrij snel vervielen in hun ‘oude’ gedrag. Dat kan anders. Tijd voor actie dus.”

Tineke Booms van GGD Hollands Noorden vult aan: “Wat ons betreft is het zo belangrijk dat kinderen, ouders én school goed samenwerken en open het gesprek aangaan over wat een kind nodig heeft. Soms is dat een training, soms is dat een prettiger pedagogisch klimaat op school en soms een andere opvoedstrategie bij ouders. Dat we nu met verschillende partijen samen deze preventieve Plezierige-klas-training aanbieden, draagt bij aan dat kinderen kunnen zijn wie ze zijn en dat ze vaardiger worden in (lastige) sociale situaties. Want labelen, dat willen we niet. We willen signaleren dat er iets speelt en samen met school én ouders kijken waar kinderen baat bij hebben, zodat ze zich veilig en vertrouwd voelen en met meer zelfvertrouwen in het leven staan.”

Vraaggericht = succesvol

“Vanuit de scholen, leerkrachten, intern begeleiders én de trainers die onze wijkgerichte trainingen gaven, kregen we steeds vaker terug dat er behoefte was aan klassikale trainingen. Op school dus, in plaats van in de wijk”, gaat Tineke verder. “En er is echt veel vraag naar. Momenteel zijn we volop bezig om bijvoorbeeld extra trainers op te leiden zodat we in die vraag kunnen voorzien. Dat doen we samen met het samenwerkingsverband. Daarnaast gaan we samen met scholen vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin en GGD Hollands Noorden maatwerk bieden voor kinderen die iets extra’s nodig hebben op het gebied van weerbaarheid en zelfvertrouwen. Ik ben echt heel erg trots dat we meer op ‘systemisch niveau’ kijken naar gedrag, sociale vaardigheden en school- en opvoedklimaat. Dat we écht in gesprek gaan met elkaar. Dat is mijn belangrijkste drijfveer.”

Groepsdynamiek

“De dynamiek in een groep is altijd het vertrekpunt. Daarom ben ook ik heel blij dat we nu de Plezierige-klas-trainingen ook klassikaal gaan geven”, vertelt trainster Sandra Verhaar enthousiast. “Het is zo belangrijk om al vroeg op goede sociale vaardigheden in te zetten. Zo mooi als je daarbij het hele schoolteam en ouders kan betrekken. En zo waardevol voor kinderen om die vaardigheden mee te nemen tijdens de rest van hun schooltijd en zelfs daarna.

Wat is nou een goede manier om op elkaar te reageren? Welke taal spreken ouders, leerkrachten en kinderen thuis en op school? Hoe stel je goede vragen? Hoe luister je goed? Hoe zorg je ervoor dat je vooral focust op positief gedrag? Al dit soort onderwerpen komen aan bod tijdens de training. Elke dag ga ik fluitend naar mijn werk. Ik ben echt blij dat ik bij mag bijdragen aan het begeleiden van kinderen zodat ze kunnen en mogen zijn wie ze zijn. En ik vind het belangrijk dat ze eigen keuzes leren maken en zelf verantwoordelijkheid nemen. Voor zichzelf én voor elkaar. Wel tachtig keer op een dag roep ik: “is dit je eigen keuze”? En het mooie is: het werkt als een trein. Ze kunnen die verantwoordelijkheid prima aan en worden zich steeds bewuster van hun eigen gedrag. Ieder kind speelt een rol binnen de groep en durft die rol ook steeds beter te pakken.

Dat we de trainingen nu gezamenlijk neerzetten op alle scholen in Alkmaar en omgeving is echt een droom van me. Het gaat me aan het hart dat sommige kinderen, maar ook ouders of leerkrachten – soms al tijden met buikpijn naar school gaan. Met deze training kunnen we dat vaak voorkomen.”

Fantastische training

“Al het leren begint bij een kind dat zich veilig en vertrouwd voelt op school”, vult Melanie Genet van SaKS-school De Matthias aan. “Deze fantastische training van Sandra is daar een mooi middel bij, zeker omdat wij met andere collega’s ook de training Wegwijs in Gedrag hebben gevolgd. Op de Matthias hebben we een tijdlang met ons team hard gewerkt aan dezelfde taal en hetzelfde respectvolle gedrag. Nu is het aan ons om dat te blijven borgen binnen de organisatie, want juist dat maakt het krachtig.”