Binnen de werkgebieden zien we een toenemende vraag van leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte op zowel onderwijs als zorg. Sinds 2021 wordt deze ontwikkeling bijgehouden en gebruikt om nieuwe interventies te ontwikkelen.

Zo is in 2023 gestart met de pilot Sterke Ondersteuning Op School - (SOOS) waarbij de gemeenten in de regio Alkmaar en de samenwerkingsverbanden PO en VO Noord-Kennemerland, IJmond en Midden-Kennemerland samenwerken rondom passend onderwijs en de aansluiting onderwijs en jeugdhulp.

Onderwijs-zorg arrangementen binnen het swv.

Sinds schooljaar 2021-2022 wordt bijgehouden hoeveel MDO's betrekking had op een onderwijszorgarrangement. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in 4 OZA-categorieën. Door deze cijfers te combineren met de jeugdzorg data van de gemeenten hopen we in de toekomst beter inzicht te krijgen in de onderwijs-zorg problematiek van onze kinderen en werkgebieden/clusters.

In 2023 zijn tijdens de mdo’s 764 OZA’s geregistreerd. In 2022 waren dit er 774.

Opvallend is de sterke stijging van 281 naar 407 (+17 %) van OZA 3

Wanneer we naar de verdeling van de onderwijszorg arrangementen kijken over de werkgebieden zien we het volgende beeld:

In de werkgebieden Alkmaar Zuid en Heerhugowaard Noord worden de meeste OZA’s geregistreerd tijdens de MDO’s - resp. 29,1 % en 21 %. De overige werkgebieden registreren lagere OZA’s.

Wanneer we inzoomen op het soort OZA ontstaat het volgende beeld:

• Het percentage OZA 1 wordt het meest geregistreerd in Alkmaar Oost en HHW Noord met ieder 8%, gevolgd door de werkgebied Langedijk met 7 %.
• Het percentage OZA 2 wordt het meest geregistreerd in Alkmaar Zuid (4 %) en Langedijk (3%)
• Het percentage OZA 3 wordt het meest geregistreerd in Alkmaar Zuid (23 %) gevolgd door HHW noord met 12 % en S(B)O met 9%
• Het percentage OZA 4 wordt het meest geregistreerd bij de MDO’s in het S(B)O (6%). Dit sluit aan bij de specifieke problematiek van de leerlingen.

Zie ook hst 6. Multidisciplinaire overleggen voor verdeling van de OZA’s per werkgebied.

Sterke Ondersteuning Op School - (SOOS)

De gemeenten in de regio Alkmaar, samenwerkingsverbanden PO en VO Noord-Kennemerland, IJmond en Midden-Kennemerland werken al langere tijd samen rondom passend onderwijs en de aansluiting onderwijs en jeugdhulp. Om deze samenwerking te bekrachtigen, hebben deze partijen in 2022 een intentieovereenkomst ondertekend. De partners hebben met elkaar afgesproken dat zij zich inzetten voor een gezamenlijke preventieve en integrale aanpak rondom de jeugdigen en hun thuissituatie, zodat de veerkracht van jeugdigen wordt versterkt, de context waarin zij zich ontwikkelen steviger wordt en jeugdigen minder afhankelijk worden van ondersteuning en zorg. Dat vraagt een stevige investering in de sociale pedagogische basis met aandacht voor het ‘normaliseren’ van problemen. Preventief handelen in het onderwijs, daar waar veel vragen rondom opvoeden en opgroeien het eerst zichtbaar worden, is daarbij een belangrijke stap.

Binnen het voortgezet onderwijs zijn de afgelopen jaren belangrijke en leerzame stappen gezet in de versterking van preventieve ondersteuning en jeugdhulp op de scholen.

We gaan nu aan de slag met het gezamenlijk ontwerpen en ontwikkelen van een aanpak voor het basisonderwijs. Dit noemen we SOOS: Sterke Ondersteuning Op School. We beginnen bewust klein en gaan eerst aan de slag in drie onderzoeksgebieden, hoogstwaarschijnlijk Alkmaar-Noord, Heerhugowaard-Noord en Castricum. In deze gebieden zien we relatief veel verschillende ondersteuningsvragen en zo kunnen we de gezamenlijke aanpak uitproberen in drie verschillende gemeenten. Uiteindelijk is het de bedoeling om tot een aanpak te komen voor de hele regio die tegelijkertijd voldoende ruimte biedt voor de verschillen in de populaties tussen de verschillende gebieden en de gemeenten.

Er is een kernteam gevormd met daarin een vertegenwoordiging van de gemeenten en het onderwijs die in een gezamenlijk proces het project ontwerpen en ontwikkelen en dit gefaseerd met stappen uitwerken. Ook een vertegenwoordiging van ouders wordt nauw betrokken. Het jaar 2023 gebruiken we om in alle drie de onderzoeksgebieden als onderwijs en gemeenten gezamenlijk te inventariseren wat nodig is, draagvlak te creëren en te komen tot een ontwerp van de aanpak om de sociale pedagogische basis te versterken. We houden hierbij rekening met de verschillen en geldende lokale afspraken in de gemeenten en onderzoeksgebieden. De komende tijd ga jij als professional hier dus zeker meer over horen!

Vanaf 2024 gaan we de ontwerp-aanpak uitproberen, evalueren en te verbeteren. Zo ontstaat er een gezamenlijke leercyclus met elkaar.

- Ontwikkelingen 1^e en 2^e trimesterperiode

We zijn aan de slag gegaan met het gezamenlijk ontwerpen en ontwikkelen van een aanpak voor het basisonderwijs. Dit noemen we SOOS: Sterke Ondersteuning Op School. De start is middels is een communicatiebericht verzonden aan alle relevante partijen.

Om te komen tot een ontwerp, moeten we een zorgvuldig proces doorlopen. De gezamenlijke startnotitie is nu omgezet in een Ontwikkelnotitie, waarin we de fases van het proces beschrijven en waarbij we gezamenlijk ontwerpen.

Hierin betrekken we ook nadrukkelijk de ouders en het kind. De scholen uit de drie onderzoeksgebieden (Alkmaar Noord Heerhugowaard Noord en Castricum) hebben voor de zomervakantie een vragenlijst ontvangen met het verzoek deze nu of net na de vakantie in te vullen, zodat we een beeld krijgen van hun wensen en behoeften en wie we volgens hen moeten betrekken. Ook zal er per onderzoeksgebied een keuze gemaakt moeten worden welke scholen gaan deelnemen als pilot. Gelijktijdig is er een soortgelijke uitvraag gedaan bij de lokale toegang van de gemeenten. Al deze gegevens geven mede vorm aan het verdere proces.

Na de zomervakantie hebben we in september de Conferentie “Toekomsten maken we samen” waar SOOS een uniek onderdeel is van het gehele programma en hebben we in dezelfde periode een informatiebijeenkomst voor het onderzoeksgebied Castricum. Daarnaast gaan we deelnemen aan de bestaande overlegvormen om iedereen zo goed en tijdig mogelijk mee te nemen in de komende ontwikkelingen. Alle relevante partijen per onderzoeksgebied ontvangen in september een uitnodiging voor de ontwerpsessies.

Eigenlijk ontwerpen we hier met de kracht en passie van het onderwijs en de gemeente, de kennis en ervaring van de ouders en het kind, eventueel met ondersteuning vanuit de jeugdzorg, een situatie die voor allen het beste oplevert en ook betaalbaar is en blijft. Een mooie mijlpaal op het gebied van samenwerking tussen gemeenten en onderwijs met als doel inclusiever onderwijs voor ieder kind!

- Ontwikkelingen 3^e trimesterperiode

In dit trimester zijn er in de drie onderzoeksgebieden (Heerhugowaard Noord, Alkmaar Noord en Castricum) 12 pilotscholen geselecteerd en twee ontwerpsessies georganiseerd. Per pilotschool heeft de directeur of IB-er en een ouder, samen met SWV en gemeente, aan de eerste ontwerpsessie deelgenomen. In de tweede sessie zijn daar de partners in de wijk aan toegevoegd. De vragen rondom Sterke Ondersteuning op School zijn op basis van de al eerder opgehaalde resultaten verder uitgediept met elkaar. Er is niet alleen kennisgemaakt, zowel persoonlijk alsook met de werkzaamheden van elkaar, maar ook verbinding gemaakt, iedereen voelde zich gehoord en gezien. En er zijn vele ideeën, zowel concreet als algemeen, opgehaald.

vervolgacties

• In januari 2024 wordt er per onderzoeksgebied een ontwerpsessie met kinderen van de pilotscholen georganiseerd. De opbrengsten hiervan worden ook meegenomen in de uitwerking van de ideeën en bij het bepalen van welke ideeën worden uitgeprobeerd op de pilotscholen vanaf 1 april.
• In de periode van januari tot maart wordt het ontwikkeldocument verder uitgewerkt in een plan van aanpak en een maatschappelijke business case, waarover bestuurlijke afstemming plaats zal vinden.
• De pilotfase loopt van 1 april 2024 tot en met 1 april 2025.