Nieuwkomers

Algemene ontwikkelingen

Zoals bekend van nieuwkomers-instroom, is er geen prognose te geven van verwachte leerlingenaantallen. Hierdoor is het voor de taalvoorzieningen, maar ook voor gemeenten lastig om vooraf te anticiperen op verwachte in- en uitstroom. Het afgelopen schooljaar hebben we in de regio een afname van nieuwkomers gemerkt, maar ook een toename in na- reizigers. De kinderen onder de na-reizigers verblijven veelal niet in een AZC, maar gaan gelijk bij hun ouder in de aangewezen woning wonen. Door deze verandering zijn er landelijk een aantal AZC’s gesloten, zo ook AZC- school de Optimist in Alkmaar (Robonsbosweg).

Netwerkgroep nieuwkomers

In de netwerkgroep nieuwkomers wordt er samengewerkt met de diverse stakeholders op gezamenlijke thema’s met betrekking tot nieuwkomers(leerlingen). Hieronder volgt een korte weergave van de acties en resultaten van het afgelopen schooljaar vanuit de netwerkgroep nieuwkomers.

Financiering nieuwkomersonderwijs
Vanuit het Ministerie zijn er middelen beschikbaar voor het opzetten en verzorgen van nieuwkomersonderwijs. Uit de netwerkgroep nieuwkomers is opgemerkt dat de basisscholen veelal onvoldoende op de hoogte zijn van deze financiële mogelijkheden. De leden van de netwerkgroep proberen hun collega’s hier zoveel mogelijk op te attenderen, net als de ambulant begeleider nieuwkomers. Het is echter van groot belang dat de schoolbestuurders hun schoolleiders ook attenderen op de financiële mogelijkheden.

Het verzoek van de netwerkgroep aan de schoolbestuurders is om dit agendapunt z.s.m. intern op te pakken met de schoolleiders. Indien gewenst kan er een netwerkgroeplid of de ambulant begeleider nieuwkomers aansluiten bij een dergelijk overleg om de financiële mogelijkheden toe te lichten.

Voor aanvullende informatie zie deze link (LOWAN)

Regionaal aanbod nieuwkomersonderwijs
Elke gemeente heeft een routekaart waarin staat beschreven hoe de routes met betrekking tot nieuwkomersonderwijs zijn afgesproken. De routekaarten zijn per gemeente bijgewerkt aan de hand van de laatste ontwikkelingen en zijn voor iedereen beschikbaar en vindbaar (zie link). De netwerkgroep bespreekt elke bijeenkomst of de routekaarten de actueelste informatie bevat. Hierin wordt mogelijke krimp of toename van aantal klassen/ voorzieningen meegenomen en verwerkt in de routekaarten.

Verbinding voorschoolse opvang met primair onderwijs
De basisscholen zien veel nieuwkomerskinderen instromen met een (taal-)achterstand. Hoe kunnen we die kinderen die overstappen naar de basisschool al eerder in beeld krijgen en zo direct het juiste aanbod bieden wat het kind nodig heeft?Samen met gemeenten (CJG) en netwerkgroep- voorzitter 0- 4 jarigen, wordt een routebeschrijving gemaakt voor de overstap van voorschoolse voorziening naar het primair onderwijs bij deze doelgroep.

Verbinding voortgezet onderwijs met primair onderwijs
Er is een p.o.- v.o. routing uitgeschreven, beschikbaar voor ieder (zie link) . Daarnaast zijn er overleggen met de v.o.- consulent die onderwerp nieuwkomers in haar portefeuille heeft, over de doorgaande lijn p.o.- v.o. met betrekking tot nieuwkomersleerlingen.

Verbinding Vluchtelingenwerk met primair onderwijs
Sinds het voorjaar 2018 is Vluchtelingenwerk ook lid van de netwerkgroep nieuwkomers geworden. De wens is door hun deelname beter zicht te krijgen waar nieuwkomersouders en – kinderen tegenaan lopen bij een start bij een taalvoorziening/ basisschool. In gezamenlijkheid, met gemeente en onderwijs, willen wij komen tot haalbare oplossingen voor mogelijke problemen die de ontwikkeling van ouder en kind in de weg kunnen staan.

Verbinding tussen jeugdhulp en primair onderwijs
De netwerkgroep informeert elkaar over jeugdhulp-aanbod voor nieuwkomers. Vice versa geven de taalvoorzieningen en basisscholen bij gemeenten aan welke hiaten zij zien in de (toeleiding naar) gespecialiseerde zorg. De gemeenten nemen deze input mee terug naar hun achterban. Er heeft overleg plaatsgevonden met CJG Alkmaar over de routing van hulpverlenging voor nieuwkomers. Aan de hand van dit overleg is een sociale kaart aangemaakt (zie link). Ook zijn er gesprekken gaande met enkele grote regionale jeugdhulpaanbieders om de verbinding onderwijs en jeugdhulp verder te versterken. Een mooi resultaat van een dergelijk overleg is dat er op één van de taalvoorzieningen, door bemiddeling vanuit de netwerkgroep, zal worden gestart met een CBI[1]- traject, aangeboden en vormgegeven door Parlan.

Regionale bevindingen door de ambulant begeleider
De ambulant begeleider nieuwkomers komt in de gehele regio, zowel bij de gemeenten als in het onderwijs. Een toelichting op de bevindingen van de ambulant begeleider nieuwkomers kunt u hieronder verder lezen.

Ambities netwerkgroep 2018- 2019

Voor het schooljaar 2018-2019 heeft de netwerkgroep de volgende ambities op de agenda staan;

• Verbeteren regionale samenwerking met gemeenten, CJG, scholen, besturen en SWV. Hierbij wordt gedacht aan opzetten van expertisecentrum bij het SWV, waarbij middelen, materialen en naslagwerken kunnen worden uitgeleend en professionals elkaar vragen kan stellen en/of workshops/ lezingen kan volgen. De wens is om dergelijke activiteiten meer te centreren en in de gezamenlijkheid op te pakken, in plaats van ieder los van elkaar initiëren.
• Afstemming over mogelijkheden leerlingvervoer voor nieuwkomers. Het doel is om de verwachtingen op elkaar af te stemmen m.b.t. leerlingvervoer en om in uitzonderlijke gevallen gezamenlijk tot een goede oplossing te kunnen komen.
• Duidelijkere, bekende doorstroom voorschoolse voorzieningen t/m voortgezet onderwijs voor nieuwkomers. De routing van voorschoolse voorziening naar primair onderwijs verder concretiseren en bekendheid geven bij betrokkenen.
• Verder bevorderen van expertise van leerkrachten over onderwijs aan nieuwkomers zodat elke school deze expertise in huis heeft. Belangrijk is dat de scholen meer kennis krijgen over: het intakegesprek, de leerlijnen voor nieuwkomers, didactiek, middelen en materialen voor nieuwkomers, NT2 onderwijs, meertaligheid in de groep, traumasensitief lesgeven, soc. emotionele ontwikkeling, ouderbetrokkenheid, enz.
• Alle scholen en schoolbestuurders vragen de bekostiging 1^e en 2^e jaars nieuwkomers tijdig aan.
• Mogelijke aansluiting bij netwerkgroep v.o. (start schooljaar 2018- 2019) voor de doorgaande lijn (soepele overgang van p.o. naar v.o.)
• Uitvoering, monitor en evaluatie van het nazorgtraject (zie link voor informatie over nazorgtraject)
• Onderzoeken van laagdrempelige ondersteuning van kinderen op sociaal emotioneel vlak (i.v.m. traumatische ervaringen), door bijvoorbeeld de inzet van creatieve therapie of de groepstraining.

Ambulant begeleider nieuwkomers

De ambulant begeleider nieuwkomers is vanaf 1 februari 2018 in onze regio gestart. Ondertussen heeft de ambulant begeleider een goed beeld gekregen van het huidige nieuwkomersonderwijs in de regio aan de hand van tal van schoolbezoeken [2]. Daar is besproken wat de ervaringen zijn, hoe het onderwijs georganiseerd is, hoe de kinderen gevolgd worden in hun ontwikkeling, hoe de overstap naar de vervolgschool georganiseerd is enz.

Daarnaast heeft zij ook 26 basisscholen bezocht. De aanleidingen voor deze bezoeken varieerden van een adviesvraag tijdens een multidisciplinair overleg over een nieuwkomer of scholen die een bredere vraag hadden over nieuwkomersonderwijs. Tijdens de overleggen op de scholen is er veel besproken over didactiek, materialen/ middelen, financiering voor nieuwkomers en NT-2 problematiek. Bij een twaalftal scholen heeft de ambulant begeleider een klassenobservatie uitgevoerd.

Netwerk

Door de vele bezoeken heeft de ambulant begeleider een beeld van het aanbod in de regio. Alle taalvoorzieningen zijn nu ook bekend met de ambulant begeleider en haar functie. Daarnaast heeft de ambulant begeleider een aantal ib- netwerkoverleggen in de werkgebieden bezocht om uitleg te geven over haar functie. De eerste stap in de verbinding met de v.o. – collega’s van de taalvoorzieningen is gelegd (zie ook p.o.- v.o. – routing). Ook is er kennismaking geweest met de gemeenten en betrokken jeugdhulp (CJG, Vluchtelingenwerk en Parlan).

Naast het regionale netwerk, is er ook gewerkt aan het landelijke netwerk. De ambulant begeleider is op bezoek geweest bij De Wissel schakelvoorziening in Emmeloord, Europaschool in Amsterdam en het samenwerkingsverband Plein 013 in Tilburg. Er is gesproken met andere ambulant begeleiders nieuwkomers in het land via de LOWAN-bijeenkomsten, om van elkaar te leren door ervaringen uit te delen.

Voor de netwerkgroep nieuwkomers heeft de ambulant begeleider een ondersteunende rol in de inhoud en vormgeving van de netwerkgroep-bijeenkomsten. Ook hier wordt er een verbindende rol van de ambulant begeleider in het netwerk gezien.

Community

Op de website van het SWV PPO NK is een vrij toegankelijke webpagina ingericht met informatie en naslagwerk over nieuwkomers voor scholen, gemeenten en andere geïnteresseerden. Hier staat ook recente informatie vanuit de jeugdhulp op over nieuwkomers. Nieuwe ontwikkelingen omtrent nieuwkomers worden vermeld op de pagina (zie link) of middels een nieuwsbericht (zie link). De ambulant begeleider onderhoudt de pagina.

Nazorgtraject

Op basis van de overleggen met de taalvoorzieningen en de basisscholen werd duidelijk dat er een behoefte was aan iemand die een monitor/ begeleidende functie heeft bij een definitieve overstap van een taalvoorziening naar een basisschool. In overleg met de netwerkgroep nieuwkomers is het nazorgtraject tot stand gekomen. Alle taalvoorzieningen staan achter het nazorgtraject. Zie voor de volledige omschrijving van het nazorgtraject via deze link.

[1] Classroom Based Intervention

[2] Alle 7 basisscholen met taalvoorzieningen, Vo- taalvoorzieningen, SO/ SBO scholen Antonius, de Vlindertuin en de Piramide en overleg met Viertaal.