Gelijke kansen alliantie

In het eerste trimester van 2017-2018 is in samenwerking met het onderwijsveld en het samenwerkingsverband VO een aanvraag ingediend voor onderzoek en interventie bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De volledige aanvraag vindt u hier.

Onderzoek 10-14

In de periode januari tot juni 2017 hebben de samenwerkingsverbanden Noord-Kennemerland PO en VO gezamenlijk onderzoek laten doen naar succes- en risicofactoren in deze overgangsperiode. Deze vormen de basis voor een (pedagogisch-didactische en organisatorische) ’10-14-aanpak’, waarbij specifiek aandacht is voor het versoepelen van de overgang voor jongeren in een kwetsbare positie. Het onderzoek (uitgevoerd door Marije Bosdriesz in samenwerking met een netwerkgroep 10-14 binnen de samenwerkingsverbanden passend onderwijs PO en VO) had als doel het in beeld brengen van belemmerende en bevorderende factoren die een rol spelen bij de overstap van kwetsbare leerlingen van het PO naar het VO. Dit betreft factoren bij zowel leerlingen, ouders en scholen, maar ook meer randvoorwaardelijke systeemfactoren. Het onderzoek bestond zowel uit een literatuurverkenning van binnen- en buitenlandse studies, als uit leergesprekken met betrokkenen bij de overgang van PO naar VO in de regio en thematafels tijdens een PO-VO conferentie. Belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat voor een geslaagde overstap van PO naar VO breder gekeken moet worden dan alleen naar de cognitieve ontwikkeling van kinderen. De niet-cognitieve ontwikkeling (sociaal-emotionele ontwikkeling en welbevinden) vormt een cruciale factor bij de overgang. Daarnaast spelen achtergrondkenmerken en factoren in de sociale omgeving (relatie met en invloed van ouders, sociaaleconomische positie en sociaal milieu) een rol.

Aanbevelingen

De onderzoekers bevelen aan om vooral de ontmoeting tussen PO en VO te stimuleren, om vanuit een positie van ‘kennen en herkennen’ gezamenlijk te werken aan een zo soepel mogelijke overgang. Daarnaast wordt aanbevolen om op korte termijn te starten met pilots die meer gericht zijn op de inhoudelijke (in plaats van systeem-)aansluiting tussen PO en VO. Feitelijk gaat het daarbij om een aantal verschillende ‘variabelen’ die beïnvloed kunnen worden en waarop interventies ontwikkeld en gericht kunnen worden. Variabelen die voor kwetsbare leerlingen bepalen in welke mate zij de overstap veilig kunnen maken. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om welbevinden, sociale inclusie en pedagogische veiligheid. Deze variabelen zijn zeer sterk afhankelijk van de mate waarin leerlingen beschikken over onderwijsstimulerende inter- en intrapersoonlijke competenties, zoals zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen, nieuwsgierigheid en discussie- en dialoogvaardigheid. Deze competenties vormen de randvoorwaarden waaronder de genoemde variabelen zich kunnen ontwikkelen en daarmee bij uitstek de ingang voor een succesvolle interventie om leerlingen stevigheid en bagage mee te geven in de overgang.

Uitwerking van de resultaten en verbinding met Gelijke Kansen Alliantie

Aan het organiseren van de actieve ontmoeting wordt inmiddels binnen de twee samenwerkingsverbanden invulling gegeven. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het continueren van een netwerkgroep PO-VO en door het organiseren van een jaarlijkse POVO-conferentie – dit schooljaar specifiek in het teken van de 10-14-aanpak. In de inhoudelijke aansluiting lag tot op heden de vraag ‘hoe te starten’ echter open. Voor die inhoudelijke aansluiting lijkt het evident om uit te gaan van de conclusie uit het onderzoek dat een focus op de cognitieve ontwikkeling alleen niet voldoende is en dat sociaal-emotionele en sociaaleconomische factoren een minstens zo belangrijke rol spelen in de kansen van een leerling op een succesvolle overgang en kansrijke toekomst. Vanuit deze gedachte wordt de uitvoering van de 10-14-aanpak in Noord-Kennemerland in verbinding gebracht met de Gelijke Kansen Alliantie, die focust op het creëren van gelijke onderwijskansen voor leerlingen in ongelijke uitgangssituaties.

Professional in de Spiegel

Vanaf oktober 2018 wordt 'Professional in de Spiegel" door Hanne Touw ingezet. Het doel hiervan is om in twaalf stappen bewust te worden van eigen constructen (persoonlijke opvattingen en overtuigingen), die mogelijk een objectief advies naar leerlingen in de weg zou kunnen staan.